Τοποθέτηση της επικεφαλής της "Ήπειρος Ανατροπής" Όλγας Γεροβασίλη στο Περιφερειακό Συμβούλιο για την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ Ηπείρου

Ιωάννινα, 11 Ιουλίου 2016

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Συζητάμε σήμερα για την έγκριση του αναθεωρημένου Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων Ηπείρου και θα ήθελα να ξεκινήσω απ’ αυτό που θεωρώ μείζον για το σημερινό δημόσιο πολιτικό διάλογο.

Ότι δηλαδή, η σημερινή μας συνεδρίαση δεν αποτελεί το ξεκίνημά της κουβέντας για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της Περιφέρειάς μας.

Αντίθετα, είναι το προτελευταίο βήμα πριν την ολοκλήρωση μιας δρομολογημένης απ΄ την Περιφερειακή Αρχή μακρόχρονης διαδικασίας.

Μιας διαδικασίας την οποία επέλεξε να κατευθύνει, σε συμφωνία με την προηγούμενη Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων της Ηπείρου μέσω σύμβασης ΣΔΙΤ.

Είχε αυτήν την πολιτική επιλογή, το συσχετισμό και το θεσμικό πλαίσιο για να την υλοποιήσει.

Έτσι, την θωράκισε νομικά και γραφειοκρατικά, την προχώρησε και παρ όλο που έχει θεσπισθεί ο περιφερειακός σύνδεσμος διαχείρισης ΗΠΕΙΡΟΥ, ο οποίος όμως εδώ και 3 περίπου χρόνια δεν έχει συγκροτηθεί σε σώμα η Περιφέρεια υλοποίησε όλα τα προηγούμενα ενδιάμεσα στάδια ολοκληρωμένα θεσμοθετημένα και δεσμευτικά με ανακηρυγμένο προσωρινό ανάδοχο χωρίς ιδιαίτερες αντιδράσεις αυτοδιοικητικές,  κοινωνικές και πολιτικές και φτάσαμε σήμερα μετά τη σημερινή μας απόφαση να εκκρεμεί μόνο η κύρωση του ΠΕΣΔΑ και η έκδοση του αντίστοιχου ΦΕΚ.

Υπ’ αυτήν την έννοια δεν μπορούμε να έχουμε καμία ουσιαστική ανατρεπτική παρέμβαση, ακόμη κι αν διαφωνούμε σε πολιτικό επίπεδο

π.χ. για τον φορέα που θα διαχειριστεί τα απόβλητα, αν δηλαδή θα πρέπει να πρόκειται για δημόσιο φορέα, όπως οι παρατάξεις της  αριστεράς υποστήριζαν και διεκδικούσαν πάντοτε στις αυτοδιοικητικές αίθουσες ή αν θα πρόκειται για σύμπραξη δημοσίου με ιδιώτη ή αν η εγγυημένη ποσότητα αποτελεί προνομιακό όρο υπέρ του αναδόχου ή απαραίτητο όρο διασφάλισης της κατασκευής και λειτουργίας του εργοστασίου κ.ο.κ.

Υπ’ αυτήν την έννοια δεν αποτελεί η σημερινή μας συνεδρίαση πεδίο για να εκφράσουμε τις διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις μας για το δημόσιο συμφέρον, το δημόσιο χώρο και το ρόλο της αυτοδιοίκησης.

Πρέπει όμως να τονίσουμε πως η χώρα παρουσίαζε, τα προηγούμενα χρόνια, μια θλιβερή εικόνα στον τομέα της διαχείρισης των αποβλήτων, συγκριτικά με τα ευρωπαϊκά δεδομένα.

Παραδοσιακά,  οι δυνάμεις που εναλάσσονταν στην εξουσία διαχειρίζονταν τις υποδομές του περιβάλλοντος –και όχι μόνο- με στόχο την εξασφάλιση όχι τόσο του δημοσίου συμφέροντος αλλά κυρίως υπερασπίζοντας ιδιωτικά συμφέροντα.

Ούτε και έδιναν προτεραιότητα στην βιώσιμη ανάπτυξη.

Έργα φαραωνικά, τα οποία παρέβλεπαν τις εξελίξεις και τις αλλαγές στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και πραγματικότητα.

Την αμερημνησία αυτή, τόσο της κεντρικής κυβέρνησης όσο όμως και σε μεγάλο βαθμό της τοπικής αυτοδιοίκησης, πληρώνει η χώρα με τεράστια πρόστιμα.

Την πληρώνουν όμως και οι πολίτες.

Ήταν απαραίτητο, λοιπόν, να αλλάξουμε σελίδα, τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο.

Σε κεντρικό επίπεδο, καταρτίστηκε ένα Εθνικό Σχεδίο Διαχείρισης Αποβλήτων διαφορετικό από το προηγούμενο.

Γιατί υπήρξε αυτή η ανάγκη;

Γιατί το προηγούμενο ΕΣΔΑ, το οποίο μετρά ήδη μία δεκαετία, αγνοούσε και την δεδομένη ευρωπαϊκή πραγματικότητα.

Δυστυχώς, οι προηγούμενες διοικήσεις άφησαν το χρόνο να περνά χωρίς να αναπροσαρμόζουν το σχεδιασμό με βάση τις πιο σύγχρονες πρακτικές.

Το αποτέλεσμα;

Η Ελλάδα σήμερα να βρίσκεται και πάλι υπό την απειλή υπέρογκων προστίμων.

Ειδικά στον τομέα της ανακύκλωσης, όπου απέχουμε πάρα πολύ από τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2020.

Πόσο μάλλον, όταν η Ε.Ε. μελετά ήδη ποσοστά της τάξης του 60% και του 70% για την επόμενη τετραετία, 2020-2030.

Η σημερινή κυβέρνηση προχώρησε γρήγορα και συνέταξε όπως προανέφερα,  το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων.

Το σχέδιο αυτό βρίσκεται σε ισχύ από τον περασμένο Ιούλιο.

Το ότι το αναθεωρημένο ΠΕΣΔΑ Ηπείρου δεν εγκρίθηκε νωρίτερα δεν ήταν «μέγα λάθος του Υπουργείου», όπως διάβασα να δηλώνει στις 17 του Ιούνη ο κος Καχριμάνης, αλλά αποτέλεσμα του γεγονότος πως τα Τοπικά  Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων, που ήταν από τις βασικές προϋποθέσεις του νέου ΕΣΔΑ, δεν είχαν εκπονηθεί απ’ το σύνολο των Δήμων της Περιφέρειάς μας και δεν είχαν ενσωματωθεί στο ΠΕΣΔΑ .

Η ολοκλήρωση της προβλεπόμενης διαδικασίας και η έγκριση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων έγινε και επίσημα, με έκδοση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης, την 1^η του τρέχοντος μήνα (Ιουλίου).

Ο σχεδιασμός για την Ήπειρο γενικά περιλαμβάνει μία Μονάδα Επεξεργασίας Απορριμάτων, τρεις επεκτάσεις ΧΥΤΑ και ΧΥΤΥ, δώδεκα Σταθμούς Μεταφόρτωσης τέσσερις Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων και πλήθος πράσινων σημείων.

Στο νέο σχεδιασμό έγιναν κάποιοι αναγκαίοι συμβιβασμοί, κάτω από τις ασφυκτικές χρονικές πιέσεις.

Χωρίς, όμως να θίγονται οι θεμελειώδεις αρχές χρηστής διοίκησης, ορθολογικής διαχείρισης του συστήματος.

Και βέβαια, με βασική επιδίωξη, την επίτευξη κοινωνικού οφέλους όσο και την αναπτυξιακή προοπτική.

Έτσι, για παράδειγμα, ο μηχανισμός χρεώσεων είναι σταθερός και αυτόματα αναπροσαρμοζόμενος με τον πληθωρισμό.

Χωρίς παραθυράκια για νέες επιβαρύνσεις, ούτε με προβλέψεις για ιδιότυπες «ασυλίες» του αναδόχου.

Μέσα στο μηχανισμό προβλέπεται και αυτόματη μείωση της χρέωσης σε περίπτωση που αυτός αδυνατεί να καλύψει τις προδιαγραφές που του έχουν τεθεί.

Κυρίες και κύριοι,

Το νέο σύστημα διαχείρισης των απορριμάτων συνιστά πρόκληση απέναντι στην οποία οφείλουμε να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.

Τόσο η κεντρική εξουσία όσο και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Δεν υπάρχει κανένα περιθώριο πλέον για πειραματισμούς και μικροπολιτική εκμετάλλευση.

Προσδοκώ ότι όλοι θα σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων.

Και σε πνεύμα συναίνεσης θα επιδιώξουμε τη μέγιστη συνεργασία προκειμένου η Περιφέρεια Ηπείρου να πρωτοπορίσει στο θέμα της διαχείρισης των απορριμάτων.

Για να διαφυλάξουμε τη Δημόσια Υγεία και το περιβάλλον.

Με γνώμονα τη νομιμότητα,  το σύνταγμα και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Με σεβασμό στο περιβάλλον και στα χρήματα που πληρώνουν οι πολίτες μέσω των δημοτικών τελών.

Γιατί, εκτός των άλλων, δεν μπορεί να χαραχθεί αναπτυξιακή στρατηγική και να δρομολογηθεί η παραγωγική ανασυγκρότηση, χωρίς προηγουμένως να έχουν λυθεί θεμελιώδη ζητήματα όπως αυτό.

Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε τα σκουπίδια μας, όχι μόνο σε τεχνικό επίπεδο αλλά και σε κοινωνικό, συνιστά δείγμα του πολιτισμού μας.

Σας ευχαριστώ.